بختگان همچنان در خشکی...
سونامی نمک در مر گ د ر یا چه...
کارون نیمه‌جان...
درختان بیمار زاگرس
هشدار پلاستیکی برای ساکنان زمین
روز جهانی زمین
امید بلوط ها به زندگی دوباره ؟
پنجاه سال دیگر آب نداریم
نابودی طبیعت در فصل رویش
خودشیفتگانِ گروهی مشتاقِ افراط گرایی‌اند
آگنیشکا گولچ دو زاوالا
در سال ۲۰۰۷، یک معلم بریتانیایی در سودان بنا بر قانون شریعت به زندان محکوم شد زیرا به شاگردان خود اجازه داده بود خرس عروسکی کلاس را «محمد» بنامند. یک روز پس از اعلام این حکم، بیش از ده هزار نفر به خیابان‌های خارطوم آمدند و خواهان اعدام او به دلیل توهین به مقدسات شدند. دلایل متعددی برای این نام‌گذاری وجود داشت (کودکان این نام را با رأی‌گیری برگزیده بودند، و محمد یکی از نامهای رایج در سودان است) اما چون، بنا بر تلقی برخی افراد، عمل این معلم توهین به کل یک گروه بود، او با چنین خصومت فوق‌العاده‌ای مواجه شده بود...ادامه
به مناسبت روز جهانی حقوق بشر بازخوانی شد
حقوقی که هنوز اجرا نمی‌شود
علیرضا صدقی
اعلامیه جهانی حقوق بشر یک پیمان بین‌المللی است که در مجمع عمومی سازمان ملل
متحد در تاریخ
۱۰
دسامبر
۱۹۴۸
در پاریس به تصویب رسیده است. دولت ایران در سال 1327 در جریان تصویب اعلامیه
جهانی حقوق
بشر جزو رای دهندگان مثبت بوده است و پارلمان ایران نیز این اعلامیه را در همان
دوران تصویب کرده است.
این اعلامیه نتیجه مستقیم جنگ جهانی دوم بوده و برای اولین بار حقوقی را که
تمام انسان‌ها مستحق آن هستند، به صورت جهانی بیان می‌دارد...ادامه
نازی‌ها در «یاد عدالت»: احمق، ترسو، یا تبه کار؟
ایان بوروما
برگردان: عرفان ثابتی
محاکمه‌های اصلی جنایت‌کاران جنگی در دادگاه نورمبرگ در نوامبر 1945 شروع شد و
تا اکتبر 1946 ادامه یافت. ربکا وست، که این دادخواهی بسیار آهسته را برای
نیویورکر گزارش می‌کرد، این دادگاه را «دژ ملال» خواند. اما لحظات پرهیجانی هم
وجود داشت: برای مثال، وقتی که هرمن گورینگ در جریان
بازجویی خود دست رابرت اچ. جکسون، سردادستان آمریکایی، را از پشت بست. با وجود
این، سخنان آغازین جکسون بیش از هر چیز دیگری در یاد مانده است: «هرگز نباید
فراموش کنیم که امروز بر هر مبنایی که درباره‌ی این متهمان داوری کنیم، فردا
تاریخ هم بر همان اساس درباره‌ی ما قضاوت خواهد کرد. نوشاندن جام زهر به این
متهمان در حکم آن است که خود نیز از آن بنوشیم. باید بی‌طرفی و استقلال رأی خود
را چنان حفظ کنیم که آیندگان بگویند این دادگاه به آرزوهای بشر برای تحقق عدالت
جامه‌ی عمل پوشاند.»...
ادامه
ایمره کرتس، قربانی «بی سرنوشت» هولوکاست
الکساندر لی
برگردان: مینا یوسفی
"...ایمره کرتس در آوریل
۱۹۴۵
از اردوگاه مرگ بوخن‌والد (Konzentrationslager Buchenwald)آزاد
شد. هنوز
۱۶
سالش نشده بود که او را به این اردوگاه فرستاده بودند. یک سال پیش از آن، در
اردوگاه آشویتس، زیر دست نازی‌ها، وحشیانه‌ترین رفتارها را تحمل می‌کرد، و با
مرگ فاصله‌ی چندانی نداشت
.
کرتس، ضعیف و بی‌جان، اما با شور و اشتیاق، خود را به شهر کودکی‌اش بوداپست
می‌رساند. اما وقتی بر می‌گردد، نمی‌تواند خود را با زندگی تازه‌اش وفق دهد.
خیلی چیزها همچنان آشنا بود، ولی شهر غریبه می‌نمود. خیابان‌ها با تصویری که او
در ذهن داشت فرق می‌کرد؛ ساختمان‌ها آن‌قدر گلوله‌باران و آتش‌باران شده بودند
که دیگر نمی‌شد تشخیص‌شان داد؛ حتی آدم‌ها هم فرق کرده بودند..."
ادامه
مه 1968 دیگری در راه است یا از آن فراتر می‌رویم؟
گابریل راکهیل . ترجمه: رحمان بوذری
پنجاهمین سالگرد مه 1968 در راه است و دولت مکرون برنامه‌هایی دارد برای بزرگداشت
این خیزش تاریخی و تجلیل از نقشی که از قرار معلوم این واقعه در «مدرن‌سازی لیبرالی
جامعه فرانسه» ایفا کرده است. برای
یک دولت نسبتا تازه کار نولیبرال چه راهی بهتر از تصاحب گذشته و خاکسپاری آن با
مناسک بزرگداشت دولتی تا آینده را از آنِ خود کند و داستان‌هایی سر هم کند مبنی بر
اینکه میراث مه 68 زنده است و غایتی ندارد جز «لیبرال‌سازی» کنونی، آنهم به کمک
رسانه‌های توده‌گیر و طبقه مالکان؟ سخنگوی رئیس‌جمهور فرانسه میگوید این کار را
البته باید «بدون جزم‌اندیشی‌ها یا تعصبات» انجام داد تا نشان دهیم «مه 68 دوران
اتوپیا‌ها و سرخوردگی‌های ناشی از آن بود، و ما دیگر به‌واقع اتوپیایی نداریم»...ادامه
چامسکی چه میگوید...؟
"...چامسکی بارها این مطلب را تکرار می‌کند که ما چطور باید به امور متعارف و هر
مسئله اجتماعی که از جانب دولت واقع می‌شود به دیده شک نگاه کنیم و ببینیم که مشروع
هست یا نیست. چون ما به‌خاطر آنکه دولت
حاصل افعال ما است در قبال آن مسئولیم. او از این دید مسئولیت‌گرانه به قضایا نگاه
می‌کند که نمونه‌های زیادی دارد و من نمی‌خواهم به آنها اشاره کنم، ولی مقصودم این
است که جنبه‌ای که در فعالیت اجتماعی او منعکس است هم باز یک ریشه فلسفی دارد که او
آن را به دید دکارتی نسبت به امور برمی‌گرداند. جنبه دیگر، جنبه‌ای است که معتقد
است به‌طور بلاواسطه ارتباطی با این جنبه‌ای که عرض کردم ندارد، مگر اینکه در سطحی
به قضیه نگاه کنیم که بیشتر تجریدی است تا اینکه زمینه واقعیتی داشته باشد..."
ادامه
آلمان و داستان آن نسل کشی دیگر
گابریله اشتاینهاوزِر
"... مقامات آلمانی با رد هرگونه پرداخت پول به بازماندگان، و گفتن این که مذاکرات نحوه‌ی پرداخت غرامت را مشخص خواهد کرد، مشخص نکرده‌اند که دقیقاً حاضر به انجام چه کاری هستند. مذاکره‌کننده‌ی ارشد آلمان، روپرشت پولنس، به امکان تأسیس صندوقی اشاره کرده است که می‌توان از آن برای گرامی‌داشت یاد نسل‌کشی در هردو کشور، حمایت از آموزش، و خرید زمین از کشاورزان آلمانی-نامیبیایی و بازگرداندن آنها به مردم هِرِرو و ناما استفاده کرد. بسیاری از 20 هزار نامیبیایی آلمانی‌تبار از این که برلین نسل‌کشی را به رسمیت شناخته ناراضی‌اند. آنتون فون ویترزهایم، وزیر پیشین کشاورزی که پدربزرگش برای کمک به سرکوب شورش مردم هِرِرو در سال 1904 به نامیبیا آمده بود، میگوید: «هنوز هم کسانی هستند که می‌گویند این نسل‌کشی نبود بلکه یک جنگ معمولی بود.» اما او عقیده دارد که عذرخواهی و پرداخت غرامت می‌تواند باعث شود تا درخواست‌ها از آلمانی‌زبان‌ها، یکی از ثروتمندترین گروه‌ها در نامیبیا، برای واگذار کردن بخشی از زمین‌هایشان فروکش کند. به عبارت دیگر، موفقیت در گفت‌وگوها به نفع همه است..." ادامه
فمینیست‌های مشروطه‌خواه، پایه‌گذاران
جنبش زنان در ایران
مریم حسین خواه
"...
در میان این
۲۵
انجمن، «جمعیت نسوان وطن‌خواه» و «جمعیت پیک سعادت نسوان» دو انجمنی هستند که تا
سال‌های نخست حکومت پهلوی هم به فعالیت‌هایشان ادامه دادند؛ اما درباره‌ی ادامه
فعالیت مؤثر سایر انجمن‌های
زنان که در دوران مشروطه تشکیل شدند اطلاعات چندانی در دست نیست. با این حال، برخی
از اعضای انجمن‌هایی که فعالیت‌هایشان ادامه پیدا نکرد، با تأسیس انجمن‌های جدید یا
پیوستن به انجمن‌های دیگر، به فعالیت‌شان در حوزه‌ی حقوق زنان ادامه دادند..."
ادامه
سفر به ماورای فلسفه از پس اعصار
جهان افلاطونی یا جهان ارسطویی؟
علی کاکا دزفولی
در پهنای تاریخ همواره انسان‌هایی برجسته تر نموده‌اند و در فلسفه نیز نامهای
سقراط، افلاطون و ارسطو آنچنان بر سیطره این حوزه سایه افکنده است که حتی گاه
توانسته رسالت فلسفه را برای برخی از مفهوم حقیقی خود خارج کند و به جای تفلسف،
یادگیری را به محور اصلی رشته
تبدیل کند. زمانی که سقراط می‌گفت «من فلسفه را از آسمان به زمین آوردم»، ابدا
نمی‌خواست بگوید که من فلسفه را به وجود آوردم؛ این سان نبود که فلسفه را یونانیان
ایجاد کرده باشند؛ بلکه فلسفه، بی‌آن‌که احتمالا همین نام را هم داشته باشد، بسان
یک رود در جریان تاریخ به آرامی روان شده و از قرن‌ها پیش و شاید از ابتدای تاریخ
بشر مسیری را آغاز کرده تا به یونان رسیده و در آن بوم تشخص و تعین یافته است...ادامه
به مناسبت هفتاد و دومین سالروز اتمام جنگ جهانی دوم
خانمانسوزترین جنگ تاریخ
مهران اکبری قاضی چاکی
"...از همه اینها گذشته، ظهور ”هیتلر” و نازیسم برای هر کس بد بوده باشد برای
کمونیستها به ویژه ”استالین” مخوف و ”مائو تسه تونگ” خونخوار که موهبت الهی بود!
چون در سایه وجود ”هیتلر” و غوغایی که بر اثر جنگ جهانی دوم به راه انداخت جنایت
جانیانی چون ”استالین”و
”مائو” در تاریخ کمرنگ شد و ”هیتلر” با کارهایش سایه ایمنی بر قساوتهای این دو نفر
گسترد. در واقع ”هیتلر ”و عملکرد آلمان در طی این دو جنگ، وسیله ای شد برای تطهیر
سایر کشورهای در تاریخ. ”هیتلر” اگر 50 میلیون نفراز مردم جهان را آنهم در جنگ به
کشتن داد اما ”استالین” و ”مائو” باهم بسیار بیشتر از این آمار آنهم از مردم خودشان
را در زمان صلح به علت طرحهای ریاضت اقتصادی و یا دلایل واهی امنیتی در شوروی و چین
به مسلخ فرستادند..."
ادامه
فرياد صلح بر سر سلاح هسته‌اى
تهمینه انصاری
"... از روزی که آزمایش تسلیحات هسته‌ای در 16 جولای 1945 آغاز شد، تقریبا 2000 آزمایش هسته‌ای در سرتاسر دنیا انجام شد. اوایل سال گذشته داشتن سلاح‌های هسته‌ای به عنوان معیار پیشرفت علمی یا توان نظامی، با توجه بسیار کمي به اثرات ویران‌کننده آزمایش سلاح هسته‌ای بر زندگی انسان، به جز خطرات ناشی از اتلافات هسته‌ای از آزمایش‌هاي اتمسفری مورد توجه قرار گرفت. تاریخ و پیشینه ما اثرات وحشتناک و غم‌انگیز آزمایش تسلیحات هسته‌ای را به ما نشان داده است؛ به‌ویژه در شرایطی که شرایط کنترل‌شده به طور کامل و با توجه به سلاح‌های هسته‌ای بسیار قدرتمند و مخربی که امروزه وجود دارند، نبوده است..." ادامه
در سالروز مرگ اما گلدمن بررسی شد
فراز و فرود یک آنارشیست
علیرضا صدقی
« من ترجیح می دهم بر روی میزم گل های رز بیشتری از الماس دور گردنم داشته باشم . »
"... گلدمن در سال 1897 نوشت: «من خواستار استقلال زنان هستم. حق آنان به حمایت
از خود، به زندگی
برای خود، به عشق‌ورزی با هر که مایلند و به دفعاتی که دوست دارند.» برخلاف
بسیاری از آنارشیست‌ها که در آن زمان فکر می‌کردند ستم بر زنان با استقرار
جامعه‌ای نوین از بین خواهد رفت، گلدمن معتقد بود که زنان از ستم‌های خاصی در
رنجند که علل خاص خود را دارد. او در تمام دوران فعالیت خود، نیاز زنان به
رهایی اقتصادی، اجتماعی و جنسی را مطرح می‌کرد. به نظر وی، خانواده مردسالار،
ستم جنسی و مشکلات مالی در موقعیت فرودست زنان نقش دارند و مانع شکوفایی فردیت
آنها می‌شوند. ازدواج به نظر او، شکل قانونی فحشا بود که در آن زنان در مقابل
موقعیت اقتصادی و اجتماعی، خود را عرضه می‌کنند و با این اعتقاد که بچه‌داری
اجباری، مانع خودمختاری اقتصادی و جنسی زنان می‌شود، در مبارزه برای دستیابی
رایگان به وسایل جلوگیری از بارداری به چهره‌ای برجسته تبدیل شده بود..."
ادامه
فریاد صلح بر سر سلاح هسته‌ای
اوایل سال گذشته داشتن سلاح‌های هسته‌ای به عنوان معیار پیشرفت علمی یا توان
نظامی، با توجه بسیار کمی به اثرات ویران کننده آزمایش سلاح هسته‌ای بر زندگی
انسان، به جز خطرات ناشی از اتلافات هسته‌ای از
آزمایش‌های اتمسفری مورد توجه قرار گرفت. تاریخ و پیشینه ما اثرات وحشتناک و
غم‌انگیز آزمایش تسلیحات هسته‌ای را به ما نشان داده است؛ به‌ویژه در شرایطی که
شرایط کنترل‌شده به طور کامل و با توجه به سلاح های هسته ای بسیار قدرتمند و
مخربی که امروزه وجود دارند، نبوده است. این آزمایش‌ها موجب آلودگی بسیاری از
مردم در مجاورت این مناطق و حتی بدون آگاهی از این انفجارها شده است که خود
ضایعه‌ای وخیم بر دل همه آنانی که از انسان دوستی بویی برده‌اند، بر جا
می‌گذارد...ادامه
انقلاب علمی کی و چگونه آغاز شد؟
کشف دی ان ا ی (DNA)
حنیف قلندری
یک تعریف ساده برای اصطلاح انقلاب علمی (The Scientific Revolution) آن است که «انقلاب علمی» رخدادی است که در آن اروپایی‌ها معارف قدیم را کنار گذاشته و به علم جدید دست یافتند. به عبارت دیگر دانشمندان دوران «انقلاب علمی» روش شناخت جهان را تغییر دادند: تجربه کردند، دست به آزمایش زدند، رخدادهای فیزیکی را با نمادهای ریاضی توصیف کردند و بسیاری چیزهای دیگر که آنها را از ویژگی‌های علم جدید می‌دانیم. با این تعریف، دوران «انقلاب علمی» دوره تاریخی مشخصی است، یعنی قرن هفدهم میلادی در اروپا. بسیاری از دانشمندانی که آنها را پیشگامان علم می‌دانیم در قرن هفدهم می‌زیسته‌اند: گالیله (1564-1642م)، دکارت (1596-1650م) و نیوتن (1643-1727م) کسانی هستند که ما بسیاری از مفاهیم اولیه علم امروز را به نام آنها می‌شناسیم. گالیله را کاشف گردش وضعی زمین، نیوتن را کاشف نیروی گرانش و دکارت را پایه‌گذار دستگاه مختصات می‌دانیم. اما سؤالی در اینجا می‌توان پرسید: گالیله، دکارت یا نیوتن خود را متعلق به چه سنت علمی می‌دانسته‌اند؟...ادامه
نگاهی به رویارویی سیاسی آلبرت اینشتین با رژیم نازی
علیه فاشیسم
توماس لونسون* . مترجم: سامان صفرزائی
"... در تبعید، اینشتین در هسته باورهای سیاسی خود و استدلال‌های اخلاقی که
پایه‌هایش را ریخته بود، به بازاندیشی دست زد. ازآنجاکه او اینشتین بود،
سریع‌تر از تمام هم‌عصران خود درباره جبر زمانه به جمع‌بندی
می‌رسید. 30 ژانویه 1933 هیتلر به‌عنوان صدراعظم یک جمهوری در حال بدل‌شدن به
رایش سوگند خورد. در آن زمان جاي اینشتین در پاسادنا (کالیفرنیا) امن و دور از
دسترس بود و قدری مخاطرات آشکار وجود داشت. به‌لطف دوستان آمریکایی‌اش سرزنده و
خوش بود و حتی دوچرخه‌سواری می‌کرد. عکس مشهوری که اینشتین را سوار بر
دوچرخه‌ای دورکابه نشان می‌دهد، فوریه آن سال گرفته شده بود. روی زین جلویی
نشسته است، چرخ جلو قدری اوریب است. یک‌مقدار جایش نامناسب است اما بی‌اندازه
خندان است؛ زندگی در جنوب کالیفرنیا لذت‌بخش است. حتی زمانی که هیتلر جایگاه
خود را تحکیم می‌بخشید، اینشتین برای مدتی جلوی خود را گرفت. اوایل فوریه حتی
نامهای به آکادمی علوم پروس نوشت تا درباره حقوق‌ومزایا صحبت شود، تو گویی قصد
دارد از سال دیگر کارش را در برلین از سر گیرد. اما هر توهمی که ممکن بود داشته
باشد، پس از آن فورا از میان رفت..."
ادامه
به هنر بپردازید، و روح تان را راحت بگذارید!
جولیا کریستنسن، گوئیدو جیلیونی، مانوس تساکیریس
آلبرشت دورر، نقاش دوران رنسانس، را دوستانش استادِ هنر پرت کردن فکر و حواس می‌دانستند. ویلیبالد پیرکهایمر، اومانیست آلمانی، می‌نویسد که او می‌توانست در تأملات مطبوع خویش مستغرق شود، و در آن هنگام «شادترین شخص روی زمین بنماید.» بسیاری از ما با شیوه‌هایی برای پرت کردن فکر و حواس دیگران آشنا هستیم: به تعویق انداختن کارها، تأمل و بازنگری، بیان تأملات خویش، خودزنی، خیال‌پردازی. اما در حالی که بعضی پرسه‌زنی‌های ذهنی مفید به نظر می‌رسند، در مواقع دیگر گزندگی آشکارِ عادتی ناپسند را دارند، چیزی که مانع می‌شود تا ما استعدادهای پنهان خود را به کمال شکوفا سازیم. بله، خیال‌پردازی می‌تواند به معنیِ به تعویق انداختن واقعیت باشد و منبع الهام ما شود.ادامه
رؤیا از گذشته خبر می‌دهد و شاید از آینده
معروف است که سه ضربه تاج و‌تخت سروری بشر را روی سیاره زمین بر هم زد: اولین
ضربه را کوپرنیک زد وقتی ثابت کرد زمین نه‌تنها مرکز عالم نیست بلکه سیاره
کوچکی است که به گرد ستاره‌ای می‌گردد؛ انسان دیگر مرکز و سرور کیهان نبود.
دومین ضربه را ﺩﺍﺭﻭﯾﻦ زد وقتی ثابت کرد انسان نه‌تنها گونه برتر روی زمین نیست
و فرق چندانی ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ جانوران ندارد بلکه محصول یک فرآیند تکاملی است؛ ما دیگر
سرور سایر
جانوران هم نبودیم. سرانجام ضربه آخر را فروید زد وقتی ثابت کرد انسان‌ها
حیواناتی منطقی‌اند و تحت‌تاثیر غریزه خود و تنها از بخش اندکی از وجودشان
آگاه‌اند و رفتار و گفتار بشر سرچشمه مهم‌تری دارد، یعنی «ناخودآگاه»؛ ما حتی
دیگر سرور خودمان هم نیستیم. فروید آخرین نمونه از این حلقه بود که با کشف ضمیر
ناخودآگاه، بررسی ریشه نارسایی‌های روانی در گذشته و ایده‌ها و نظریات
شگفت‌انگیز در روانکاوی و روانشناسی خواب، افقی جدید به سوی دانش و معرفت انسان
از خود و جهانش گشود...
ادامه
به مناسبت صدمین(1918-1914) سال پایان جنگ
جهانی اول
ریشه منازعات قدرت‌های اروپایی
مهران اکبری قاضی چاکی
"...به‌جز حادثه «سارایوو» عوامل دیگر نیز موجب پدید آمدن جنگ جهانی اول شدند.
بعضی دلایل مربوط به زمان حال بوده و بعضی هم در گذشته دور و نزدیک ریشه
داشتند. از وقایع قبل که تاثیرش تا حال هم ادامه
داشت، می‌توان به تبعات شکست فرانسه ناپلئونی از آلمان به سال 1871 که موجب
تنفر فرانسویان از آلمانی‌ها (دقیقا عکس همین تنفر باز زمینه‌ساز جنگ دوم شد)،
همچنین تغییراتی در سیستم‌های حکومتی اروپا پدید آورده بود، اشاره کرد..."
ادامه
فمینیست‌هایی که خودشان به زنان آسیب می رسانند
جسا کریسپین
برگردان: پوپک راد
اصرار بر این که ما
زنان به لحاظ زخم‌خوردگی و آسیب‌پذیری از مردان جدا هستیم، داستانی ساده و
آرام‌بخش است: مردان دشمنی هستند که می‌توانند با تغییر دادن سرشت‌شان به نفع
زنان، یا با مراقبت از ما، دشمنی‌شان
را جبران کنند. ولی در این صورت، ما زنان در نهایت از انسانیت‌مان جدا
می‌افتیم. در چنین وضعی ما دیگر اعضای جامعه نیستیم، صرفاً مورد ترحم آن
هستیم...ماه مه‌ی سال 2014، وقتی که بیانیه‌ی تیراندازِ «ایسلا ویستا» تنفر
عمیق او نسبت به زنان را بر ملا کرد، زنان به اینترنت رو آوردند تا درباره‌ی
تلافی‌جوییِ خشونت‌آمیز مردانی حرف بزنند که زنان به آنان جواب رد داده بودند،
تا احساس تهدید شدن و آزار دیدن‌شان را شرح بدهند. این تجربه‌های شخصی خیلی زود
حالتی جهانی به خود گرفتند و به این ترتیب هشتگ ...ادامه
« زبان تنها برای برقراری ارتباط ساخته نشده است!»
...به چه چیزی شک دارید؟
نوآم چامسکی
مترجم : مانی
هر انسانى بى نهايت را در خودش حمل ميكند و اين به لطف قواعد زبان است كه ما روزانه با آن سر و كار داريم. براى زبان شناسى مثل نوآم چامسكى اين توانايى نه فقط يك اساس براى خلاقيت و آزادى است، بلكه پايه يك چشم انداز سياست جهانى است...ادامه